Karın bölgesine batın denilmektedir. Tüm batın ultrasonu izmir karnın üst ve alt yarısındaki tüm organların incelenmesine verilen isimlendirmedir. Tüm batın ultrasonu, aç karnına ve idrar kesesi dolu iken yapılır!
İdrar kesesinin doluluğu için işlemden yarım saat önce bir küçük şişe su içilmesi genellikle yeterlidir. Karnın üst yarısında bulunan karaciğer, safra kesesi, pankreas, böbrekler, böbrek üstü bezleri, dalak; karnın alt yarısında bulunan mesane, kadınlarda rahim ve yumurtalıklar, erkeklerde prostat ultrason ile görüntülenir.
Ultrasonda değerlendirilirken parankimi yani dokusu, boyutu, ekosu, içinde iyi veya kötü huylu tümör ve/veya kistik yapılar olup olmadığı değerlendirilir. Karaciğer yağlanması, içinde tümör veya kistik yapı varsa karaciğerin neresinde olduğu ve hangi bölgelerle ilişkili olduğu, safra yollarına bası yapıp yapmadığı önemlidir.
Karaciğerdeki parankimin ve sınırlarının deneyimli gözlerce değerlendirilmesi, siroz başlangıcı veya ilerlemiş siroz hakkında kıymetli bilgiler verir. Bu nedenle özellikle Hepatit B gibi hastalık geçirmiş veya taşıyıcı olanlarda, alkol tüketimi çok olanlarda aralıklarla karaciğer ultrasonu yapılması önerilmektedir.
değerlendirilmesi sırasında kesin 8 saatlik açlık gereklidir. Safra kesesi içinde taş varsa büyüklükleri değerlendirilir. Kesenin büyüklüğü, kese duvar kalınlığı, kese etrafında sıvı olup olmaması önemli bulgulardır, özellikle taş varlığında belirtilmesi, cerrahi açıdan önemlidir. Safra kesesinin duvarında bazen tümörler olabilir, bunlar genellikle kötü huylu tümörlerdir. Görüldüğünde mutlaka ileri inceleme gerekir. Safra kesesinde taş öyküsü var ama kesede taş yoksa, karaciğer içindeki ve safra kesesi bitimindeki safra yolları daha ayrıntılı bir şekilde incelenmelidir. Taş safra kanalına düşmüş olabilir, tıkamış olabilir. Bu durumlarda ileri tetkik gerekebilir.
Karaciğerle birlikte değerlendirilir. Karaciğer büyüklüğü ve parankim düzensizliğinde, siroz şüphesinde dalakta da birtakım değişiklikler olur. Ayrıca bazı kan hastalıklarında ilk bulgu olarak dalak büyümesi olabilir. Bunların dışında dalakta da kistler, iyi ya da kötü huylu tümörler olabilir.
Görülmesi zor bir organdır. Midenin arkasında kaldığından çoğunlukla gaz nedeni ile görülemeyebilir. Deneyimli radyologlar belirli manevralarla pankreasın görüntülenmesini başarırlar. Pankreasta tümörler olabilir, özellikle kuyruk bölgesi tümörleri gözden kaçabilir. Bu bölgelerin ayrıntılı olarak değerlendirilmesi gerekir. Ayrıca pankreasın çeşitli nedenlerle iltihapları olabilir, safra kesesi taşı, safra yolu ile pankreas boşaltım kanalının birleştiği yerde takılıp genişlemeye ve pankreasa zarar vermeye neden olabilir. Tüm bunlar ultrasonla görüntülenebilir, radyolog gerekli görürse ileri inceleme isteyebilir.
Ultrasonda değerlendirilirken parankim yapısı, büyüklüğü, süzme fonksiyonunu gerçekleştiren korteks kalınlıkları, boyutu önemlidir. Bunların dışında böbreklerde taş olup olmadığı, taş varsa idrarın geçiş yollarında genişlemeye neden olup olmadığı önem kazanır, belirtilmesi gerekir. Böbrek iyi ya da kötü tümörleri, kistleri belirtilmeli, varsa bası belirtileri yazılmalıdır.
Yağlı dokulardır, normal boyutlarda iken ultrasonda görülmezler. Büyümüş böbrek üstü bezleri ultrasonda görülebilir. Bazen böbreküstü bezine kanama olabilir, bu tip durumlar önem arzetmektedir.
idrar kesesidir. Mesane içinde taş olabilir, idrar yollarının alt kısmının mesaneye bağlandığı yerde taş olabilir. Ultrason sırasında bu alanların değerlendirilmesi gereklidir. Mesane tümörleri de ilk olarak ultrasonda tanı alabilir, bu nedenle aralıklı olarak yapılan ultrason taramaları önemlidir.
Mesane dolu iken karın üstünden değerlendirilir. Rahimde yer alan kitleler, rahim duvarı, yumurtalıklar değerlendirilir. Daha ayrıntılı inceleme gerekirse transvajinal inceleme gerekebilir.
Yine mesane dolu iken değerlendirilir. Prostat büyüklüğü, prostatta yer alan kitleler görülebilir. Daha ayrıntılı inceleme gerekirse transrektal inceleme yapılabilir.
Bunların dışında batında içi boş organlar vardır. Mide ve barsaklar bu gruptadır. İçleri gaz ile dolu olduğundan ultrason ile değerlendirme için çok uygun değillerdir. Ancak midenin görülebilen duvarı değerlendirilir, duvarda kalınlaşma-kitle görünümü varsa bu belirtilir.
Ayrıca barsakların normal hareketleri vardır, içindeki gaz belli oranlarda olmalı, barsaklar hareketsiz olmamalıdır. Eğer bu tip değişiklikler varsa raporda bunlar da belirtilir ve daha iyi değerlendirilebilmeleri için ileri tetkik önerilir. Karın içi organların arasında, barsakların arasında normalde olmaması gereken sıvı olabilir. Bu durumlarda sıvının derinliğini ve yerini raporda belirtmek gerekir.
Büyük atardamar yani aorta ve büyük toplardamar yani vena kava inferior batın incelemesi sırasında değerlendirilmelidir. Aorta anevrizması, içindeki trombüsleri batın ultrasonu sırasında tespit edilebilir. Vena kavada trombüs görülebilir. Bunlar mutlaka raporda belirtilmelidir. Aorta ve vena kava inferior değerlendirilirken çevresinde lenf nodu olup olmadığına da ayrıntılı şekilde bakılmalıdır. Bazı kanserler sadece lenf nodu olması ile tespit edilebilir.