Ayrıntılı ultrason muayenesi, gebeliğin takibi sırasında yapılan ultrason tetkiklerinden farklı olarak, olabildiğince ayrıntılı şekilde yapılan ve bebeğin tüm organlarının incelendiği bir tetkiktir.
Anne karnındaki bebeğin genetik ve enfeksiyöz anomalilerinin, gelişimsel problemlerinin tespiti için yapılan sonografik değerlendirmedir. Konusunda deneyimli Radyoloji Uzmanları tarafından uygulanan bir tetkik işlemidir. Detaylı ultrason olarak da ifade edilir.
Ayrıntılı gebe ultrasonu anne karnındaki bebeğin organlarının büyük ölçüde gelişimini tamamlandığı, amniyotik sıvının oldukça fazla olması sebebiyle görünürlüğün arttığı ve bebeğin organlarının nispeten daha ayrıntılı şekilde izlenebilirliğini sağlar.
Ayrıntılı ultrason gebeliğin 11-13. haftalarında yapılır. Bu ultrason tetkikinde bebeğin genel görünümü, ense kalınlığı, ilk kalp değerlendirmesi yapılır. Bebeğin organlarının gelişiminin büyük ölçüde tamamlandığı, amniyotik sıvının nispeten fazla olması itibarıyla görünebilirliğinin arttığı bu dönemde bebeğin organların nispeten daha detaylı şekilde görülebildiği mümkün olur. Gebeliğin 18 ila 22. haftaları içinde de daha ayrıntılı bir inceleme yapılmaktadır.
Ayrıntılı ultrason, riskli gebelikler, doğumsal sakatlık ve hastalıklar konusunda uzman bir radyoloji uzmanı tarafından yapılır.
Ultrason işlemi size ve bebeğinize zarar vermez. Gebeliğin mevcut durumu ve ayrıntılı anatomik incelemesini içermektedir. Bu rapor bebeğin görüldüğü dönemdeki durumu hakkında ayrıntıları ve gerekiyorsa danışmanlık bilgilerini içerir.
Ayrıntılı gebe ultrasonunda, anne vücudunda meydana gelmiş bütün değişiklikler, yani fetüs (bebek) plasenta (bebeğin eşi) umblikal kord (bebek kordonu) serviks (doğum kanalı) açıklığı tamamıyla gözden geçirilir.
Ultrason ile izlenebilecek bütün organlar dikkatli bir biçimde incelenerek bebeğin ve gebeliğin sağlık durumu konusu için ayrıntılı bilgi sağlanır. Yani ayrıntılı gebelik ultrasonu ile sadece bebeğe ait olan yapılar değil, anneye ait yapılar da değerlendirilir.
Ayrıntılı gebe ultrasonu incelemesinde tecrübeli olan ve son teknolojiye sahip gelişmiş cihazları kullanan uzmanlar bile doğumsal kusurların %70-80’ini ancak tespit edebilir. Fakat bazı doğumsal anomaliler ultrasonografide görülemeyen veya çok zor görülen belirtiler verir; bu belirtilerin bazıları da ilk izleri doğum sonrası erken veya geç dönemde ortaya çıkar.
4 boyutlu (4d) ultrason ayrıntılı gebe ultrasonu değildir. Daha çok anne ve babanın bebeğin neye benzediğini görmesini sağlayamaya yönelik olarak yapılır. Hem annenin hem bebeğin sağlığı için çok önemli olan ultrason incelemesi gebeliğin belirli haftalarında yapılır. Yapılan inceleme gebelik ve bebek hakkında çok bilgi verir. Ultrasonografi cihazları bu konuda çok yararlı olmaktadır.
Anne karnında bulunan bebeğin gelişimi sırasında yapılan ayrıntılı ultrason ile bebekte var olabilecek bir anomalinin tespiti ve muhtemel riskler analiz edilir. Ultrason incelemesi sırasında tespit edilecek bir hastalığın erken teşhisi yapılacak tedavinin de erken şekilde planlanmasını sağlayacaktır.
Gebeliğin ilerleyen haftalarında ise bebeğin ve annenin sağlığı açısından değerlendirmelere devam edilir ve bebeğin kan dolaşımının değerlendirilmesi yapılır. Bu incelemeler sırasında normal bir doğumun şartlarının oluşup oluşmadığı ve bebeğin doğum pozisyonuna geçişi değerlendirilir.
Anne gebeliğin başlaması ve bebeğin rahime yerleşmesinden sonra belirli haftalarda değerlendirme yapılması, özellikle bazı hususların tespiti amacı ile yapılmaktadır. Bu tetkik bebeğe ve anneye zarar veren bir değerlendirme değildir. Tetkik sonucunda hazırlanan raporda aşağıdaki bilgilere yer verilir;
Anne karnında bulunan bebeğin ayrıntılı ilk incelemesi 11-13. hafta arasında yapılır. Bu ultrason tetkiki bebeğe yapılan ilk ayrıntılı ultrasonografidir. İşlem transvajinal ultrason ile veya karından yapılır.
Ayrıntılı ultrason incelemesinin ilk aşaması kabul edilen bu tetkikte bebeğiniz hakkında aşağıdaki bilgilere ulaşılır;
Ayrıntılı ultrason sonrasında yukarıda sayılan konuları içeren bir rapor hazırlanarak halinde size sunulur.
11-13. hafta incelemesi bebeğe yapılan ilk detaylı ultrasonografi işlemidir. Bu yol ile bebeğiniz hakkında hem genetik hem de gözle görülür sakatlık ihtimalinin ilk incelemesi gerçekleştirilmiş olur. Radyoloji uzmanları tarafından 11-13. hafta ultrason işlemi uygulanmaktadır.
İlk trimester detaylı ultrasonunun ardından hamileliğin 18-23. haftaları arasında detaylı ikinci bir ultrasonografik inceleme yapılır.
Ayrıntılı veya detaylı ultrasonografi hamilelik dönemi izleminin en önemli referansları arasındadır.
Ayrıntılı ultrasonografi işlemini basamaklarını aşağıda sırası ile görebilirsiniz;
Randevu Alma: Ayrıntılı ultrasonografi işlemi tüm gebeliklerde 18. haftadan sonra yapılabilmektedir. Hamileliğin uygun haftası tespit edilip (18-23. hafta),aileler kendilerine uygun bir güne randevu alabilmektedir. Randevunun son güne bırakılmaması hafta hatasının ve gecikmenin önüne geçecektir. Randevunun erken alınmasında yarar vardır.
Randevuya Gelme: Ayrıntılı ultrason, genellikle ortalama 30-45 dakika sürmektedir. Bu süre bazen 1 saati bulabilmektedir. Zira bebeğin pozisyonu dolayısıyla inceleme tam yapılamadığı olabilir. Kimi zaman başka bir gün tekrar gelinmesi istenebilir.
Ayrıntılı gebe ultrasonu yapılması için annenin aç veya tok olmasının bir önemi yoktur. Rahat olabilirsiniz.
Ayrıntılı ultrason raporu hamileliğin mevcut durumu ve ayrıntılı anatomik değerlendirmesini içermektedir. Bu raporda bebeğin gözlemlendiği dönemdeki durumu hakkında ayrıntıları ve gerekiyorsa detaylı bilgiler içerir.
Daha önce detaylı ultrason yaptırmış olabilirsiniz. Ancak tekrar yaptırmak isteyebilirsiniz. Özellikle pek çok anne gebeliğini ve bebeğini çok merak eder. Birden fazla ultrason yapılması bebeğe ve anneye zarar vermez.
Ayrıntılı için genel olarak 18-23. hafta arasında olması gerekse de ileri hamilelik haftalarında da bazı bölgelerin tekrar değerlendirilmesi amacı ile detaylı inceleme yapılabilir.
Anne karnındaki bebeğin ilk kalp değerlendirmesi hamileliğin 11-13. haftalarındaki 1. trimester ayrıntılı ultrason ile yapılır. Ancak bu değerlendirmenin hamileliğin ileri haftalarında tekrarlanması gerekir.
Gebeliğin 18-23. haftaları arasında yapılan detaylı ultrasonografik inceleme ile bebeğin kalbi tekrar incelenerek değerlendirilir.
İyi bir fetal kalp değerlendirmesi için 22. hafta en uygun dönemdir. Bazı kalp hastalıkları gebeliğin ileri haftalarında ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle risk faktörlerine bağlı olarak ileri haftalarda bu tetkik tekrarlanabilir.
Fetal kalp değerlendirmesi önerilen gebelikler ve risk faktörleri şu şekildedir;
Yukarıda sayılan risklerin varlığı halinde bebeğin kalbi daha ayrıntılı rapor hazırlanmakta ve bu ultrason işlemi gebeliğin son üç ayında tekrarlanmalıdır.
Genelde tüm hamileliklerin belirli haftalarda detaylı ultrason ile değerlendirilmesi önerilmektedir. Bu işlemler hamileliğin belirli haftalarında yapılır. Bunlar;
Fakat, bazen, ileri hamilelik haftalarında gözlenen gelişimlerin yeniden değerlendirilmesi, tekrar değerlendirilmesi ve aileye detaylı bir ayrıntılı ultrasonografi raporu hazırlanması gerekebilir. Bazen de anne adayları bazı özel nedenlerden ayrıntılı ultrasonografi haftasını geciktirebilmektedirler. Bu ve benzeri nedenlerle; ileri hamilelik haftalarında da detaylı ultrasonografi yapılabilmektedir.
Yüksek riskli gebeliklerde 24. hafta ve üzeri bir dönemde radyoloji uzmanı olan kişiye başvuran hamilelere de ayrıntılı ultrasonografik inceleme işlemi yapılmaktadır.
Hamileliğin ilk üç ayından itibaren, gerek duyulursa, fetüsün gelişimi, anne-bebek arasındaki damarsal bağlantı durumu, ikiz gebeliklerde bebeklerin kan akımlarının etkileşimlerini değerlendirmek amacıyla renkli Doppler değerlendirmesi, hamileliğin her haftasında yapılabilir.
Rutin hamilelik takibinde gerekli olmayan Renkli Doppler değerlendirmesi yüksek riskli gebeliklerde özellikle başvurulmaktadır.
Bu durumların bazıları şunlardır;
Bu tip durumlarda fetüsün anne karnındaki durumunun incelenmesi için Renkli Doppler ultrason son derece önemlidir.