Boyun ultrasonu, tiroid bezi ve tükrük bezlerinin değerlendirilmesi, boyundaki lenf nodlarının ayrıntılı görüntülenmesi için yapılan bir tetkiktir.
İşlem öncesinde herhangi bir hazırlık gerekmez. Hasta cihaz önünde sedyede sırtüstü yatar. İşlem radyasyon içermez, ultrason cihazı ile prob adı verilen cihazın jel eşliğinde boyunda gezdirilmesi ile yapılır.
Tiroid bezinde guatr denilen bezin total büyümesi, nodüllü guatr denilen bezin nodüllerle birlikte büyümesi, tiroidit denilen iltihabi durumu ve kanserleri en iyi şekilde ultrason ile değerlendirilebilmektedir.
Nodüllerin tiroid kanseri ile ayırımı uzman radyologlar tarafından ayırtedilebilir, kesin tanı biyopsi ile konulur.
Boğazın ön kısmında olan ağrılar, tiroidit denilen tiroid bezinin mikropsuz iltihabından kaynaklanıyor olabilir. Tiroidit, öncelikle gebelik döneminde sık görülmekle beraber normal zamanlarda da gelişebilmektedir. Ultrason ve Doppler ile ayrıntılı değerlendirmesi yapılır.
Akut mu kronik mi, Haşimato denilen tip mi ayırtedilir. Haşimato tiroiditlerde nodül gelişmesi kanser işareti olabileceği gibi normal de olabilir. Bu nedenle Haşimato tiroiditi olan hastalarda takibin yapılabilmesi için aralıklı ultrason kontrolleri gereklidir.
Lenf nodu büyümelerinin değerlendirilmesi için de en iyi yöntem boyun ultrasonudur. Lenf nodları enfeksiyona bağlı büyüyebilirken kanser sonucu da büyüyebilir. Ultrason ile lenf nodlarının şekli ve görünümünden, Doppler ultrasonda kanlanmasından iyi ya da kötü huylu olduğu ayırtedilebilir.
Bazen enfeksiyona bağlı büyüme olduğu düşünülen lenf nodlarında klinisyen tarafından verilen tedavi sonrası kontrol ultrasonları da yapılmaktadır.
Tükrük bezleri, boyunda her iki yanda ve çene altında bulunmaktadır. Tükrük bezlerinde taş oluşabilir ve özellikle yemek yeme sırasında çenede ağrı yapabilmektedir. Bu gibi durumlarda ultrason ile değerlendirme tükrük bezinde taş olup olmadığını, taşın kanalı tıkayıp tıkamadığını gösterir. Ayrıcca tükrük bezlerinin iyi ve kötü huylu tümörleri vardır ki bunların da en iyi değerlendirmesi ultrason ile yapılır.
Boyun ultrasonu sırasında boyundaki damarların da değerlendirmesi yapılmalıdır. Boyun damarlarında problem varsa ileri inceleme için Doppler Ultrason yapılması gerekebilir, radyolog bu konuda hastayı ve klinisyeni yönlendirecektir.